Dziś, 16 października, obchodzimy Europejski Dzień Przywracania Czynności Serca! To szczególna okazja, aby przypomnieć, jak ważne jest szybkie i skuteczne działanie w sytuacji nagłego zatrzymania krążenia (NZK). Każdego roku tysiące osób na całym świecie umiera z powodu NZK, choć wielu z tych przypadków można by uniknąć, jeśli świadkowie zdarzenia natychmiast rozpoczną resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO) oraz użyją automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED).
Algorytm BLS (Basic Life Support)
Europejska Rada Resuscytacji opracowała algorytm czynności mający na celu uporządkowanie działań przy poszkodowanym:
- Nie reaguje?
- Zawołaj o pomoc
- Udrożnij drogi oddechowe i sprawdź oddech
- Brak prawidłowego oddechu
- Zadzwoń pod numer 112 lub 999
- 30 uciśnięć klatki piersiowej
- 2 oddechy ratownicze, 30 uciśnięć klatki piersiowej
Uwaga!
- Dzieci: Zasady postępowania w przypadku dzieci niewiele różnią się od postępowania w przypadku dorosłych. Po stwierdzeniu braku lub nieprawidłowego oddechu zacznij od 5 oddechów ratunkowych, sprawdź, czy powróciły oznaki życia. Jeżeli nie, przejdź do 15 uciśnięć, następnie kontynuuj RKO w sekwencji 15:2 (15 uciśnięć klatki piersiowej; 2 oddechy ratownicze).
- Prośba o pomoc: Prosząc o pomoc świadków zdarzenia, używaj stanowczego głosu i wyraźnie wyznaczaj zadania.
- Środki ochronne: Nie ma bezwzględnej konieczności prowadzenia uciśnięć klatki piersiowej w rękawiczkach jednorazowych. Jeśli są dostępne, natychmiast je załóż, ale ich brak nie może opóźniać rozpoczęcia ucisków. Oddechy ratownicze bezwzględnie prowadzimy za pomocą środków ochronnych (chusta twarzowa czy maska twarzowa).
- Siła ucisków: Nie obawiaj się połamanych żeber czy mostka. Znane są przypadki nieefektywnego uciskania klatki piersiowej z powodu zbyt słabego ucisku. Przy NZK priorytetem jest krążenie krwi!
- Numer alarmowy: Dzwoniąc na numer alarmowy, pamiętaj, by w pierwszej kolejności powiedzieć, co się stało i gdzie się znajdujesz!
Instrukcja: Uciskanie klatki piersiowej
- Uklęknij obok poszkodowanego i ułóż dłoń na dolnej połowie jego mostka.
- Ułóż nadgarstek drugiej dłoni na grzbiecie dłoni już leżącej na mostku.
- Spleć palce obu dłoni, aby chwyt był stabilny.
- Utrzymuj ramiona wyprostowane, nie uginając ich w łokciach podczas uciskania.
- Ustaw ramiona prostopadle do klatki piersiowej.
- Głębokość ucisku: co najmniej 5 cm, nie więcej niż 6 cm.
- Częstotliwość: 100–120 ucisków na minutę.
Instrukcja: Prowadzenie oddechów ratowniczych
- Udrożnij drogi oddechowe poszkodowanego, zaciśnij skrzydełka nosa palcem wskazującym i kciukiem dłoni na czole.
- Weź normalny wdech i szczelnie obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego.
- Wykonaj spokojny wdech trwający około 1 sekundy, obserwując unoszenie się klatki piersiowej.
- Odsuń usta od poszkodowanego i obserwuj opadanie klatki piersiowej, utrzymując drożność dróg oddechowych.
Ważne wskazówki
- Zmiana ratowników: Jeśli to możliwe, zmieniajcie się co 2 minuty lub w momencie zmęczenia. Osoba kończąca uciski powinna głośno liczyć ostatnie uciśnięcia, aby druga mogła się przygotować.
- Minimalizuj przerwy: Czas na wykonanie 2 wdechów i ponowne rozpoczęcie uciskania nie powinien przekraczać 5 sekund.
- Tylko uciski: Jeśli nie decydujesz się na oddechy ratownicze, prowadź wyłącznie uciski klatki piersiowej bez przerw.
- Nie przerywaj RKO: Istnieją małe szanse na przywrócenie przytomności na miejscu zdarzenia, więc nie przerywaj ucisków, by sprawdzać stan poszkodowanego.
Defibrylacja
W wielu przypadkach zatrzymania krążenia mięsień sercowy drga z powodu migotania komór. Jedynym skutecznym leczeniem jest defibrylacja. Możemy ją wykonać za pomocą defibrylatora AED, dostępnego w wielu miejscach publicznych.
Kolejność czynności przy użyciu AED:
- Rozpocznij RKO przed przyniesieniem AED. Poproś innych o przyniesienie urządzenia.
- Włącz AED i postępuj zgodnie z poleceniami głosowymi lub wizualnymi.
- Unikaj przerw w RKO – jeśli są dwie osoby, jedna kontynuuje RKO, podczas gdy druga przygotowuje AED.
- Podczas analizy rytmu upewnij się, że nikt nie dotyka poszkodowanego.
- Wykonaj defibrylację zgodnie z poleceniami (niektóre AED wymagają naciśnięcia przycisku).
- Kontynuuj RKO zgodnie z dalszymi instrukcjami AED.
Kiedy przerwać RKO?
- Przybycie wykwalifikowanych służb medycznych.
- Przejęcie działań przez innego ratownika.
- Powrót oznak życia u poszkodowanego (ruch, otwarcie oczu, kaszel).
- Skrajne zmęczenie ratownika i brak możliwości zmiany.
- Pojawienie się zagrożenia zewnętrznego (pożar, agresywne zwierzę itp.).
Pamiętaj o swoim bezpieczeństwie! Jeśli pojawia się zagrożenie, oddal się na bezpieczną odległość. Ewakuacja poszkodowanego zależy od Twojej oceny sytuacji.
Ważne!
Szybkie rozpoczęcie resuscytacji przez świadków zdarzenia może dwu-, a nawet trzykrotnie zwiększyć szanse przeżycia osoby z NZK. Najgorszą reakcją jest brak reakcji. Twoja pomoc ma znaczenie!
Interesują Cię takie tematy? Dołącz do nas!
Jeśli pasjonuje Cię ratowanie życia i chcesz zdobyć wiedzę oraz umiejętności w tym zakresie, zapraszamy do studiowania na kierunku Ratownictwo Medyczne. Nasz program przygotuje Cię do profesjonalnego działania w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia.
